زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

حسن بن بهرام جنّابی





حسن بن بهرام جنّابی، از بزرگان و رهبران قرامطه در قرن سوم قمری بود. وی در نبردی با معتضد عباسی او را شکست داد.


۱ - معرفی اجمالی



ابوسعید، حسن بن بهرام جنّابی از اهالی جنّابه (گناوه) کنار خلیج فارس و بدان‌جا منسوب و رهبر قرمطیان بود. به‌عنوان بازرگان در بحرین ساکن شد و با قومی قرمطی وصلت کرد. گفته می‌شود که با حمدان بن قرمط همنشین شد و این کیش را از او فراگرفت و مردم را به آن فراخواند و بسیاری از جمله بردگان سیاهی که برای اصلاح شوره‌زارها به آن‌جا آورده شده بودند و دزدان و راهزنان را جذب کرد.

۲ - جنگ با معتضد عباسی



هنگامی که کارش بالا گرفت معتضد عباسی برای نبرد با او سپاهی فرستاد. ابوسعید این سپاه را شکست داد و اسیران را کشت؛ بجز عباس بن عمر و غنوی (فرمانده سپاه) که او را آزاد کرد و با پیامی بدین مضمون به بغداد فرستاد: «[به معتضد بگو!] دست از ما بردارد و احترام خود را حفظ کند!؛ من به بیابان و صحرا قانعم و متعرض او نخواهم شد.» پس از آن، ابوسعید بر یمامه مسلط شد، به عمان حمله کرد و بر هَجَر و قطیف دست‌ انداخت.

۳ - درگذشت



او مردی دلاور و زیرک بود و پیروانش او را سید لقب داده بودند. یکی از خادمان سیسیلی او در حمام، ارباب را کشت و پس از آن، خودش نیز کشته شد. پس از مرگ، از ابوسعید تجلیل بسیاری شد و پیروانش معتقد شدند او دوباره زنده می‌شود و به این جهان بازمی‌گردد، لذا اسبی زین کرده، بر گورش آماده نگه داشته بودند تا او هنگام بازگشت بر آن سوار شود. ابوسعید درزمان حیاتش بزرگ‌ترین پسرش سعید را به ولایت‌عهدی خود گماشته بود، اما او از پس این کار برنیامد و برادر کوچک ترش ابوطاهر سلیمان بر او چیره شد و رهبری قرمطیان را پس از برادرش به‌عهده گرفت. ابوسعید شانزده سال حکومت کرد.
[۴] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۶، ص۳۰.
[۱۱] دواداری، ابوبکر بن عبدالله، کنز الدّرر، ص۶۱.
[۱۳] حرانی‌ صابی، ثابت بن سنان، تاریخ اخبار القرامطه، ص۲۰۱ به بعد.


۴ - پانویس


 
۱. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۸۳.    
۲. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۴۹۴.    
۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۳، ص۱۴۲.    
۴. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۶، ص۳۰.
۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۴۴۰.    
۶. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۸۱.    
۷. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۱۹.    
۸. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۸۲.    
۹. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۲۲.    
۱۰. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۱۰.    
۱۱. دواداری، ابوبکر بن عبدالله، کنز الدّرر، ص۶۱.
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۴۱۱.    
۱۳. حرانی‌ صابی، ثابت بن سنان، تاریخ اخبار القرامطه، ص۲۰۱ به بعد.
۱۴. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۴۷.    


۵ - منبع



عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۷۵.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.